Do poczytania: Joseph Smith Fletcher, Morderstwo we Wrides Park
Rozdział I – Kim jest ten człowiek?
Przybyłem tu dokładnie w pierwszym dniu marca 1920 roku. Tego dnia mój opiekun, który wychowywał mnie od dziecka i który zarządzał moim majątkiem, wypłacił mi sumę sześciu tysięcy funtów, które stanowiły cały mój majątek. Sześć tysięcy funtów, złożone na pięć procent, dawało dochód zaledwie trzystu funtów rocznie; musiałem zatem zrobić coś, aby tę sumę uzupełnić. Pytanie brzmiało: jak to zrobić? Nigdy nie miałem inklinacji do służby we flocie ani w armii, nie mówiąc już o stanie duchownym, nie miałem również możliwości zaangażowania się w teatrze, nie mogłem pracować jako lekarz lub adwokat. Nie miałem powołania do żadnego z tych zawodów. Musiałem jednak coś zrobić. Pierwszą moją czynnością po przejęciu własności było kupienie najnowszego wydania „Timesa”. Tam, w kolumnie pod nagłówkiem „Osobiste”, przeczytałem następujące, ciekawe i intrygujące ogłoszenie:
„Ogłaszający pragnie poznać młodego mężczyznę, dobrze ułożonego, wykształconego i z zamiłowaniem do książek, który by zechciał zamieszkać na wsi i lubił podróże. Kandydat powinien posiadać umiejętność gry w bilard i w wista (preferansa lub brydża) i zadowoliłby się wynagrodzeniem pięciuset funtów rocznie. W odpowiedzi proszę załączyć fotografię z opisem i dwa nienaganne polecenia. Adresować: Skrytka pocztowa X.Y.C. 3748 „Times”, E.C. 4”.
Czytając powyższe ogłoszenie jadłem lunch w restauracji Holborn. Gdy skończyłem posiłek, postanowiłem przygotować odpowiedź na tę, jak mi się wydawało, interesującą propozycję. Jej autor mógł należeć do ludzi, jakich właśnie teraz poszukiwałem.
W pewnym stopniu posiadałem zamiłowanie do książek, sam miałem dość dobrze wyposażoną bibliotekę. Nawet wolałem życie na wsi, dawało ono wiele uroków niedostępnych w mieście. Nie miałem żadnych obiekcji co do podróżowania (nawet poza granice Anglii), przeciwnie – lubiłem te rzeczy! Miałem doskonałą rękę do bilarda, który oczywiście uprawiałem amatorsko. Wreszcie wychowany byłem w domu, gdzie – aczkolwiek nie lubiano nowoczesnego brydża – grano w wista, tego króla wszystkich gier w karty.
Wygląd mój również zdawał się spełniać wymagania. Fotografia, którą mogłem zaprezentować, dokładnie to potwierdzała.
Co do referencji – bardzo dobre.
Biorąc to wszystko pod uwagę, tym bardziej, że propozycja wydawała się korzystna, wystosowałem do nieznajomego list, który miał mu przekazać „Times”.
Przez dwa tygodnie nie dostałem żadnej odpowiedzi. Zwątpiłem już w skuteczność mojej oferty, gdy wreszcie pewnego ranka otrzymałem następującą wiadomość:
„Wrides Park, Havering-st. Michael
Surrey, 15 marca 1920 r.
Pan Christopher Nicholas przesyła pozdrowienia dla pana Ronalda Camberwella i potwierdza odbiór jego listu z dnia 1 marca 1920. Pan Nicholas będzie bardzo zobowiązany, jeżeli pan Camberwell zechce odwiedzić go jutro, 16 marca, w hotelu Claridge, o godzinie czwartej po południu. Jeżeli termin ten nie odpowiadałby panu Camberwellowi, proszony jest o podanie takiego czasu i miejsca, jakie będą dla Niego dogodne.”
Wyznaczone przez pana Nicholasa termin i miejsce spotkania odpowiadały mi całkowicie. Pięć minut przed czwartą zjawiłem się w hotelu Claridge i zameldowałem swoje przybycie. Sądziłem, że pan Nicholas przyjechał do stolicy, aby spotkać się z całym zastępem podobnych do mnie kandydatów. Przypuszczałem, że będę tylko jednym z wielu. Gdy wprowadzono mnie do apartamentu, stanąłem natychmiast przed panem Nicholasem.
W pokoju zastałem dwie osoby, a ponieważ odegrają one w tym opowiadaniu ważną rolę, postaram się więc krótko opisać moje wrażenie. Pierwszą był wysoki i szczupły mężczyzna. Szacowałem go na sześćdziesiąt, sześćdziesiąt pięć lat (jak się później okazało, miał mniej!). Rzadkie włosy, potargana broda i wąs poczynały już siwieć. Zgarbiona sylwetka i bladość policzków nasunęły mi myśl, że jest to człowiek schorowany. Ubrany był bardzo elegancko. Jedyna tylko rzecz wskazywała, że mam do czynienia z przedstawicielem naszej nieco staromodnej klasy posiadaczy ziemskich: był to doskonałej jakości niebieski krawat zawiązany w gruby węzeł. Mężczyzna ten patrzył dookoła dziwnie niespokojnym wzrokiem, widać było wyraźnie, że albo teraz miał jakieś zmartwienie, albo nie mógł przyjść jeszcze do siebie po minionym. W każdym razie wydawał się sympatyczny, miał łagodny wyraz twarzy, a sposób w jaki mnie przywitał, był bardzo serdeczny. Niemal ojcowski! Oto co przede wszystkim rzuciło mi się w oczy.
Drugą osobą, która znajdowała się w pokoju, była młoda kobieta, w wieku mniej więcej dwudziestu trzech lat. Była to dziwna osoba. Jak na kobietę zbyt męska i sądziłem, że ta silna, dobrze zbudowana postać ukrywa pod rozwiniętymi mięśniami niepoślednią siłę. Talia zbyt gruba, ręce jak u mężczyzny, twarz raczej brzydka. Kwadratowa szczęka, niekształtny nos, rudawe włosy, para ponurych, przenikliwych oczu – te szczegóły odbierały raczej uroku, a niekorzystnego wrażenia dopełniało skrojone po męsku ubranie. W chwili, gdy wchodziłem do pokoju, mówiła coś o życiu na wsi.
– Moja siostrzenica, panna Starr – przedstawił Christopher Nicholas. – Panna Rhoda Starr.
Skierowałem ukłon w stronę panny Starr, która, jak mi się wydawało, dopiero teraz mnie zauważyła. Pan Nicholas wskazał mi krzesło pomiędzy nim a siostrzenicą i kontynuował rozmowę z panną Starr. Zachowywał się tak, jakbym siedział z nimi od początku. Mimo woli stwierdziłem, że siostrzenica pana Nicholasa prowadziła dyskusję oszczędnie, ale błyskotliwie i nigdy nie mówiła, jeśli się jej nie sprowokowało. Jej wuj przeciwnie był rozmowny i w ciągu następnych kilku minut rozumieliśmy się bardzo dobrze. Ja, w każdym razie, doskonale wiedziałem, czego ode mnie oczekiwał.
Pan Nicholas postawił wszystko jasno: chciał mieć u siebie młodego mężczyznę, który mógłby z nim grać w bilard lub wista, który podróżowałby z nim, uczestniczył w życiu codziennym, dzieląc z nim radości i kłopoty – tak, jakby był jego synem. Mówił mi to, ponieważ wydałem mu się człowiekiem sympatycznym i odpowiednim do objęcia tego rodzaju stanowiska.
– O jednej rzeczy jeszcze dotąd nie wspomniałem – rzekł wreszcie. – Ma pan zamiłowanie do książek? Otóż więc, czy potrafiłby pan skatalogować moją bibliotekę? Widzi pan, gdy wprowadziłem się do Wrides Park kilka lat temu, mieszkała tam moja ciotka, panna Nicholas. Zastałem tam wtedy wspaniałą bibliotekę złożoną z XVII i XVIII wiecznych dzieł – prawdziwie bezcenną kolekcję, jak mi powiedziano. Bardzo mi zależy na sklasyfikowaniu tych zbiorów. Mam nadzieję, że podejmie się pan tej pracy. – Następnie dodał wyjaśniająco: – Oczywiście będzie pan miał na to sporo czasu. Nie ma potrzeby się spieszyć.
Chętnie przystałem na tę i inne propozycje, gdyż od chwili gdy go ujrzałem, pan Nicholas wzbudził moją sympatię. Było w nim coś, co pociągało i jednocześnie zaciekawiało.
Na koniec uzgodniliśmy, że przyjadę do Wrides Park w następny poniedziałek.
– Myślę, że będzie nam się dobrze pracowało – rzekł ze zwykłym uśmiechem i potrząsnął moją dłoń na pożegnanie – i być może polubi pan Wrides. To naprawdę piękne i cudownie położone miejsce.
Ujrzawszy Wrides przyznałem mu całkowitą rację. Leżało w przepięknej dolinie, w najbardziej uroczym zakątku Surrey, pomiędzy wioską a małym miasteczkiem Havering-st. Michael. Jedną milę od miasteczka, trzy mile od wioski.
Dom, piękny stary budynek z epoki georgiańskiej, teraz zmodernizowany i wyposażony we wszystkie nowoczesne urządzenia, stał pośród parku liczącego kilkaset akrów, bogatego w drzewa i upiększonego meandrami małej rzeczki, która spływając z pobliskich wzgórz dążyła na południe.
Sam dom otoczony był pięknym ogrodem. Wszystko przemawiało za tym, że jego właściciel ma zarówno dobry smak, jak i… pieniądze!
Jeśli posiadłość pana Nicholasa prezentowała się już na pierwszy rzut oka w ten sposób, to perspektywa zamieszkania w niej i pracy wydawała się raczej ponętna. W Wrides Park nie spotkałem się później z niczym, co byłoby zbyt wulgarne, czy zbyt ostentacyjne. Znalazłem tam wszystko to, co było potrzebne do prowadzenia kulturalnego trybu życia. Pan Nicholas zatrudniał dużą ilość służby, miał do dyspozycji kilka samochodów, a w stajni trzymał wyborowe wierzchowce. Biorąc pod uwagę, że było nas tylko troje w „Rodzinie”, to służba była zbyt liczna! Mężczyźni, kobiety oraz chłopcy, razem około szesnastu, osiemnastu osób, które stanowiły służbę domową. Osobną grupą była służba zatrudniona poza domem: od szoferów, stangretów, koniuszych, chłopców stajennych na ogrodnikach kończąc. Wszystko to było dla mnie bardzo skomplikowane, gdyż w ciągu miesiąca, który minął od mego przybycia do Wrides, a który zapoczątkował nowy, sensacyjny rozdział w moim życiu, przebywałem jedynie w towarzystwie pana Nicholasa, który nie przyjmował żadnych gości. Nabrałem przekonania, które potwierdził przydzielony mi specjalnie lokaj, że nigdy ich nie przyjmował. Jedynymi ludźmi przewijającymi się przez pokoje, nie licząc domowników, była dyskretna i doskonale wyszkolona służba. O dwojgu z nich muszę tu wspomnieć bliżej: Hoiler, główny lokaj i pani Hands, zarządczyni domu. Pani Hands była postawną, podobną do grenadiera kobietą. Chociaż niezmiennie traktowała mnie z wielką grzecznością i respektem, wiedziałem z całą pewnością, że uważa mnie za nieodpowiednie dla siebie towarzystwo. W podobnym, ale nieco odmiennym stylu był Hoiler. Spokojny, starannie ubrany, mniej więcej pięćdziesięcioletni mężczyzna. Bardzo dokładny w pracy i cieszący się wielkim zaufaniem swego pana. Tych dwoje, Hoiler i pani Hands prowadziło całe gospodarstwo tak, jakby zarządzali wykwintnym pensjonatem, w którym pan Nicholas i panna Starr, oni sami i ja graliśmy rolę głównych i jedynych gości. Wszystko tak się zgadzało, jak w dobrze naoliwionej precyzyjnej maszynie.
Zaznajomiwszy się ze zwyczajami pana Nicholasa, zadomowiłem się całkowicie. Na ogół prowadził życie dość spokojne i usystematyzowane. Jeśli dzień był pogodny, rano pan Nicholas i panna Starr udawali się na konną przejażdżkę. Po powrocie pan domu szedł do ogrodu lub biblioteki i przebywał tam do lunchu. Po lunchu lubił zdrzemnąć się do godziny trzeciej, aby później wraz z siostrzenicą wyjechać raz jeszcze, ale tym razem samochodem. Po powrocie, około godziny piątej, pił herbatę, a potem grał w bilard aż do czasu, gdy nastała pora, aby przebrać się na obiad. Po obiedzie, regularnie każdego wieczoru o godzinie dziewiątej, zasiadał do partyjki wista. I tu następowało coś, co mnie zastanawiało: czwartym do gry był Hoiler. Zjawiał się punktualnie co do minuty i ustawiał okrągły stół do gry w karty. Grałem w wista dość dobrze, panna Starr również była dobrym graczem, lecz ze wszystkich graczy, jakich dotąd widziałem, najlepszy zespół stanowili pan Nicholas i jego lokaj Hoiler. Nawet sama Sarah Battle byłaby z nich dumna. Zdawało się, że karty dopiero w ich rękach nabierają życia. Już pierwszego wieczoru zaraz po przybyciu zastanawiałem się, widząc namiętność z jaką grał pan Nicholas, kto, do czasu mego przybycia, był tym czwartym? Wkrótce rozwiązałem tę zagadkę – czwartym partnerem był Jeeves, pierwszy lokaj, szczery młodzieniec, który później zwierzał mi się, że starał się grać jak najlepiej, ale że pan i Hoiler grają tak wspaniale, iż jego wysiłki, aby im dorównać, przyprawiają go tylko o zawrót głowy…
Nic poza rutyną dnia codziennego nie działo się w Wrides Park podczas pierwszego miesiąca mojego pobytu. Pędziłem życie przyjemne, regularne i monotonne. Miałem do dyspozycji ładny pokój, służącego, który obsługiwał wyłącznie mnie, a wyjąwszy partię bilarda i nocne posiedzenia przy wiście, praktycznie nie robiłem nic i miałem do dyspozycji dużo wolnego czasu.
Od czasu do czasu urządzaliśmy w parku małe polowanie i pan Nicholas obiecywał, że skoro tylko nadejdzie maj, rozpoczniemy sezon krykieta w pobliskim klubie. Na szczęście znalazłem wiele interesujących rzeczy w starej bibliotece, o której wspominał w czasie naszej rozmowy w hotelu Claridge.
Biblioteka wypełniała trzy pokoje – były tam tysiące tomów wszystkich rozmiarów, od ogromnych foliałów, poprzez ósemki, aż do małych dwunastek. Należało je, według słów pana Nicholasa, uporządkować, ułożyć i skatalogować – ogromna praca i to na długi czas!
Tego ranka pracowałem wśród książek. Minęły już cztery tygodnie od czasu mojego przybycia do Wrides. Do biblioteki wszedł Jeeves i podszedł szybko do mnie. Wyglądał na zmieszanego.
– Przepraszam, że pana niepokoję – powiedział – ale tam jest… nie wiem jak to opisać, sir… bardzo dziwna, hm… osoba. Wszedł do domu i twierdzi, że pan Nicholas go zna, jednak nie chciał podać swego nazwiska… pan Nicholas wyjechał właśnie z panną Starr, a pan Hoiler również jest nieobecny, ma dziś wolny dzień, sir. Więc… więc przyszedłem do pana.
– Co to za osoba, Jeeves? – zapytałem.
– Jest w jadalni, sir – odparł Jeeves. – On… prawdę mówiąc, sam się tam wpakował! Gdy otworzyłem frontowe drzwi i powiedziałem, że pana Nicholasa nie ma w domu, oświadczył, że to mu nie przeszkadza i że poczeka na jego powrót… Potem przekroczył próg, odsunął mnie… To jakiś wysoki, silny i bardzo gruboskórny człowiek, sir. Potem rozejrzał się po hallu i wszedł do jadalni. Widziałem, jak podszedł do kredensu.
Udałem się do jadalni, a Jeeves poszedł za mną. Po drodze zastanawiałem się, kim mógł być ów nachalny nieznajomy. Drzwi jadalni były nieznacznie uchylone – pchnąłem je silnie i ujrzałem dziwny widok. Obok dużego kredensu stał wysoki, dobrze zbudowany, muskularny mężczyzna. W jednej ręce trzymał szklankę do połowy napełnioną whisky, a w drugiej syfon z wodą sodową.
Książka dostępna w naszej księgarni.
Rozdział II – Przybywa Dengo
Byłem do tego stopnia zaskoczony bezczelnością tego człowieka, że przez chwilę stałem i patrzyłem bezradnie, nie mogąc wydobyć głosu. Tymczasem obcy krzyknął na mój widok gromkim głosem:
– Halo, młodzieńcze! – w głosie tym brzmiała niezwykła pewność siebie. – Kim pan jest?
– Może najpierw pan odpowie na to pytanie – oświadczyłem. – Jakim prawem wszedł pan tu siłą?
Przerwał nalewanie wody sodowej do szklanki i przez moment przypatrywał mi się z uwagą. Następnie spokojnie dokończył rozpoczętą czynność, usiadł na stole z rękami w kieszeniach i spojrzał mi badawczo w oczy.
– Powoli, chłopcze, powoli! – rzekł. – Nie wiesz, z kim rozmawiasz, tak! Nie bądź taki gruboskórny i nerwowy. Trzymaj fason, mój stary! No, a teraz, gdzie jest… – przerwał na chwilę, a ja odniosłem wrażenie, że miał na końcu języka inne nazwisko niż to, które wymienił – gdzie jest Nicholas?
– Pan Nicholas wyszedł – odparłem.
– Wyszedł? Ooo!? Na jak długo? – pytał. – Tylko bez bujania!
– Pan Nicholas powinien wrócić w każdej chwili – odparłem – i…
– To świetnie! – przerwał. – Poczekam na niego. Spokój i cisza, kieliszek dobrego trunku w ręce… człowiek tak skromny jak ja nie żąda niczego więcej. Ale uważaj, młodzieńcze! Przebyłem przed śniadaniem spory kawałek drogi i jestem nieco głodny. Pozostawię jednak swój apetyt na później, aż do lunchu z Nicholasem. Chwilowo kilka kanapek… Jadam tylko dobre!
Patrzyłem na niego, gdy mówił. Coś ostrzegło mnie, abym nie zwracał na nic uwagi i zachowywał się spokojnie. Wyglądał wprost odpychająco. Nie mogłem jednak wywnioskować, czym się zajmuje i jaka jest jego społeczna pozycja. Postawny, potężnej budowy mężczyzna, ubrany wykwintnie, w nowy garnitur i nowe doskonale wyczyszczone buty. Coś mi nasuwało przypuszczenie, że mam do czynienia z marynarzem; było w nim „Coś z morza”… Zauważyłem, że jego zdumiewająco potężne ręce noszą ślady ciężkiej fizycznej pracy.
– Czy pan Nicholas zna pana? – spytałem nagle.
Spojrzał na mnie z politowaniem i chrząknął.
– Czy mnie zna? – powtórzył. – Czy zna?! Ach, przypuszczam, że mnie zna! Ha, ha… On i ja… Ale to cię nic nie obchodzi, mój drogi! Gdzie te kanapki? Mogą być dwa plasterki pieczonego kurczęcia pomiędzy kawałkami chleba z masłem.
– Powiem służbie – odparłem. – Sądzę, że będzie pan mógł otrzymać wszystko według życzenia.
– Drogi chłopcze! – rzekł z uznaniem trąc ręce. – Traktując mnie dobrze więcej zyskasz, niż gdybyś…
Ale nie dane mi było usłyszeć, co by się stało, gdybym go źle traktował. Wyszedłem z pokoju i spotkawszy panią Hands powtórzyłem jej żądanie obcego. Pani Hands nie była wcale tym wszystkim zaskoczona.
– Mogę panu coś o nim powiedzieć, panie Camberwell – rzekła. – Jest to marynarz włóczący się po świecie, którego pan Nicholas poznał w czasie swojej podróży morskiej. Zostaw pan tego człowieka mnie.
Uczyniłem to oczywiście z całą przyjemnością. Wiedząc, że pan Nicholas może powrócić lada moment, udałem się do hallu, by mu oznajmić, kto na niego czeka. Wkrótce ukazała się pani Hands z małą tacą w ręce i weszła do jadalni. Usłyszałem zduszony okrzyk radości naszego gościa – przypuszczalnie na widok jedzenia. Pani Hands zamknęła drzwi; niewątpliwie uznała za swój obowiązek godne potraktowanie dziwacznego gościa. Widząc, że pani Hands jest przy nim, wróciłem do biblioteki.
W dziesięć minut później ujrzałem pana Nicholasa i pannę Starr jadących przez park, więc udałem się ponownie do jadalni.
Gość był sam; pani Hands odeszła. Zjadł wszystko, co mu przyniosła i na dodatek przyrządził sobie nową szklankę whisky z wodą sodową. Poza tym zauważyłem na rogu stołu cygaro przyniesione widocznie z gabinetu. Spojrzał na mnie i rzekł:
– Halo, przyjacielu, co nowego? Przyszedł pan dotrzymać mi towarzystwa?
– Nadchodzi pan Nicholas – odparłem wskazując na okno. – Idę mu oznajmić, że pan tu jest. Jakie mam podać nazwisko?
Zerwał się z krzesła i podbiegł do okna. Wyjrzał na zewnątrz.
– Oczywiście! – zawołał. – Naturalnie! W samej rzeczy, to Nicholas! Poznałbym go wśród tysięcy!
– Pańskie nazwisko?… – powtórzyłem.
Odwrócił się i powiedział zagadkowo:
– Nazwisko pan chce? Nazwisko! Dobrze, mój drogi, ale nazwiska są nieważne między przyjaciółmi. Jednak skoro upierasz się, zakomunikuj Nicholasowi, że czeka na niego Dengo! Dengo! D-e-n-g-o. To wystarczy. Czeka na niego Dengo, to wszystko!
Wyszedłem przed dom. Pan Nicholas i panna Starr właśnie zsiadali z koni, które odprowadzono do stajni. Widocznie coś wyczytali w mojej twarzy, gdyż pan Nicholas spytał szybko:
– Czy coś się stało, panie Camberwell?
– Nie mam pojęcia co to ma znaczyć, sir – odparłem – ale w jadalni jest jakiś jegomość, który wtargnął siłą twierdząc, że chce się z panem widzieć. Oświadczył, że będzie czekał na pański powrót…
– Mężczyzna! – przerwał. – Kto to jest?
– Kazał panu powiedzieć, że nazywa się Dengo – rzekłem. – Jego…
Książka dostępna w naszej księgarni.